Khác với xây dựng website thương mại điện tử cho các mô hình đơn giản như B2C, B2B thì việc triển khai website cho sàn thương mại điện tử sẽ yêu cầu cao hơn về kiến thức kỹ thuật, trình độ lập trình, cơ sở dữ liệu và quản lý hệ thống, v.v. 

Trong bài viết này, SECOMM sẽ chia sẻ các bước quan trọng để xây dựng website cho sàn thương mại điện tử thành công, từ việc nghiên cứu thị trường và lập kế hoạch kinh doanh, cho đến thiết kế giao diện người dùng hấp dẫn và xây dựng hệ thống chức năng, v.v.

Nghiên cứu thị trường và lập kế hoạch kinh doanh

Nghiên cứu thị trường và lập kế hoạch kinh doanh là bước đầu quan trọng và không thể thiếu khi xây dựng một sàn thương mại điện tử hay bất cứ hoạt động kinh doanh nào. 

Dưới đây là một số lưu ý khi doanh nghiệp thực hiện hoạt động này:

• Hiểu khách hàng và nhu cầu thị trường: Nghiên cứu thị trường giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về khách hàng mục tiêu, các đối thủ cạnh tranh và yếu tố quyết định trong ngành. Bằng việc tìm hiểu về nhu cầu, sở thích và hành vi mua sắm của khách hàng, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chiến lược để tạo ra một trải nghiệm mua sắm trực tuyến tốt nhất và nắm bắt thời cơ kinh doanh hiệu quả.
• Xác định mục tiêu và chiến lược kinh doanh: Lập kế hoạch kinh doanh giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu cụ thể và đặt ra chiến lược để đạt được mục tiêu đó. Doanh nghiệp cần xác định sản phẩm/dịch vụ cung cấp chính và phụ, cách tiếp cận thị trường, cách tiếp cận khách hàng và cách tạo ra giá trị cạnh tranh. Kế hoạch kinh doanh sẽ giúp doanh nghiệp tạo ra một bản đồ chi tiết về cách doanh nghiệp sẽ xây dựng, phát triển và vận hành sàn thương mại điện tử của mình. 
• Định hình USP (Unique Selling Point – Điểm bán hàng độc nhất): Nghiên cứu thị trường giúp doanh nghiệp hiểu được những điểm mạnh và điểm yếu của các đối thủ cạnh tranh. Từ đó giúp doanh nghiệp xác định được những đặc điểm nổi bật và giá trị cạnh tranh mà thương hiệu có thể tạo ra để thu hút khách hàng. Xác định được USP sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng những yếu tố này trong branding, marketing và cách thức vận hành để tạo ra lợi thế cạnh tranh cho sàn thương mại điện tử. 
• Quản lý rủi ro và tài chính: Lập kế hoạch tài chính và  quản lý rủi ro trước quá trình xây dựng sàn thương mại điện tử là vô cùng quan trọng. Doanh nghiệp cần đánh giá tài chính và nguồn lực cần thiết để triển khai dự án, đồng thời lập kế hoạch tài chính dài hạn để đảm bảo sự bền vững của doanh nghiệp.

Lựa chọn nền tảng thương mại điện tử phù hợp

Nền tảng thương mại điện tử là một yếu tố quan trọng trong quá trình xây dựng sàn thương mại điện tử. Vì nếu không chọn đúng từ ban đầu thì doanh nghiệp sẽ phải luẩn quẩn mãi trong vòng xoáy công nghệ để triển khai website thương mại điện tử.

Thông thường, có 2 loại nền tảng thương mại điện tử để doanh nghiệp lựa chọn là SaaS và Open Source.

Nền tảng SaaS

Nền tảng thương mại điện tử SaaS (Software as a Service) là mô hình phân phối dịch vụ xây dựng hệ thống website dưới dạng 1 phần mềm.

Trong mô hình này, dữ liệu được lưu trữ trên hệ thống server của nhà cung cấp và nền tảng đó sẽ chịu trách nhiệm xử lý các vấn đề kỹ thuật cho doanh nghiệp. 

Một số nền tảng SaaS phổ biến hiện nay: Haravan, Shopify, BigCommerce, v.v.

• Ưu điểm: Dễ sử dụng, thời gian xây dựng nhanh, độ bảo mật cao, hỗ trợ khách hàng 24/7.
• Nhược điểm: Chi phí xây dựng tăng theo thời gian, doanh nghiệp có thể sở hữu mã nguồn và dữ liệu, hạn chế về chức năng và khả năng mở rộng, tùy chỉnh.

Nền tảng Open Source

Nền tảng Open Source hay mã nguồn mở là phần mềm có mã nguồn được công bố công khai, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng miễn phí.

Các nền tảng mã nguồn mở sẽ là sự lựa chọn tối ưu để các doanh nghiệp phát triển hệ thống website thương mại điện tử phức tạp, đặc thù cho mô hình sàn thương mại điện tử nhờ các chức năng tùy chỉnh chuyên sâu.

Các nền tảng thương mại điện tử Open Source phải kể đến đó là: Magento, WooCommerce (Plugin của WordPress), Open Cart, v.v

• Ưu điểm: Khả năng tùy chỉnh và mở rộng cao, tính năng và tiện ích bổ sung đa dạng, doanh nghiệp được sở hữu mã nguồn và dữ liệu.
• Nhược điểm: Không dễ sử dụng, chi phí xây dựng cao, thời gian triển khai dài. 

Mỗi loại nền tảng đều có những ưu và nhược điểm. Do đó, doanh nghiệp nên có đội ngũ nội bộ hoặc hợp tác với đơn vị phát triển website thương mại điện tử có kinh nghiệm và chuyên môn cao để được tư vấn lựa chọn, phát triển và vận hành nền tảng đã chọn một cách hiệu quả.

Lựa chọn đơn vị phát triển hoặc xây dựng đội ngũ in-house

Vấn đề lựa chọn nguồn lực để phát triển hệ thống website cho sàn thương mại điện tử sẽ định hình phương hướng phát triển kinh doanh cho doanh nghiệp ở giai đoạn đầu. Doanh nghiệp có thể hợp tác với đơn vị phát triển có chuyên môn hoặc xây dựng đội ngũ riêng.

Khi xây dựng đội ngũ nội bộ, doanh nghiệp sẽ mất nhiều thời gian và ngân sách để tuyển dụng và đào tạo nhân sự nhưng doanh nghiệp sẽ quản lý và kiểm soát nguồn lực tốt và chủ động điều chỉnh để phát triển hệ thống website thương mại điện tử theo đúng ý định ban đầu đề ra.

Khi quyết định tìm kiếm đối tác, doanh nghiệp sẽ phải làm việc với rất nhiều đơn vị để có thể tìm ra đơn vị uy tín nhất. Tuy nhiên khi đã tìm được đối tác đã có nhiều kinh nghiệm thực chiến về website thương mại điện tử và trên nhiều nền tảng thì doanh nghiệp sẽ được tư vấn và đưa ra nhiều giải pháp cho vấn đề từ nhiều góc độ ngay trước khi phát triển hệ thống.

Ngoài ra, các đơn vị này cũng có kinh nghiệm đa dạng xử lý các vấn đề phát sinh một cách nhanh chóng trong khi phát triển và vận hành hệ thống. Nhờ đó ngoài việc những yêu cầu của doanh nghiệp cho website thương mại điện tử sẽ được đáp ứng đúng kỳ vọng, thì các bên còn được trao đổi kiến thức, kinh nghiệm lẫn nhau.

Thiết kế UI/UX

Giao diện người dùng (User Interface – UI)  và Trải nghiệm người dùng (User Experience – UX) thường được xem như là hai khía cạnh không thể tách rời trong quá trình thiết kế giao diện cho sàn thương mại điện tử.

Dưới đây là các số bước quan trọng trong quá trình thiết kế UI/UX:

• Nghiên cứu người dùng: Nghiên cứu và hiểu rõ về đối tượng người dùng mục tiêu như thông tin nhân khẩu học, hành vi, nhu cầu và mong đợi của khách hàng. Điều này giúp doanh nghiệp xác định những yếu tố quan trọng cần được tập trung và thiết kế phù hợp.
• Tạo wireframe: Wireframe là bản tóm tắt đơn giản về cấu trúc và bố cục của trang web, giúp doanh nghiệp xác định vị trí của các phần tử giao diện như menu, nút, hình ảnh và vùng chứa nội dung. Wireframe cung cấp cái nhìn tổng quan về giao diện và trợ giúp trong việc xây dựng layout cơ bản cho sàn thương mại điện tử.
• Tối ưu trải nghiệm người dùng (UX): Đảm bảo trang web dễ sử dụng, dễ điều hướng và đáp ứng nhu cầu của người dùng như tăng tính tương tác, mobile friendly, tối ưu hóa tốc độ tải trang, v.v.
• Thiết kế giao diện người dùng (UI): Tạo các thành phần giao diện như nút, menu, biểu mẫu, hình ảnh và đồ họa phù hợp với thương hiệu. Đảm bảo sử dụng màu sắc, font chữ và hình ảnh hợp lý để tạo nên giao diện chuyên nghiệp nhưng vẫn có “hơi thở” của thương hiệu.
• Kiểm tra và đánh giá: Sau khi hoàn thiện thiết kế UI/UX, hãy thử nghiệm trên một nhóm người dùng hoặc sử dụng các công cụ kiểm tra để đánh giá hiệu quả của giao diện.

Thiết kế hệ thống và cơ sở dữ liệu

Từ yêu cầu kinh doanh, đội ngũ kỹ thuật sẽ xây dựng kiến trúc hệ thống cho website thương mại điện tử dựa trên khung công nghệ hoặc nền tảng phù hợp. Có thể sử dụng các kiến trúc như kiến trúc hệ thống ba lớp (three-tier architecture), kiến trúc hệ thống microservices, kiến trúc hybrid, kiến trúc headless, etc.

Mỗi loại kiến trúc đều có ưu điểm và hạn chế riêng, doanh nghiệp cần xem xét cẩn thận và làm việc với các chuyên gia trong đội ngũ hoặc đối tác để chọn kiến trúc hệ thống phù hợp nhất cho từng giai đoạn.

Một bước cũng không kém quan trọng tiếp theo chính là thiết lập bảo mật và quản lý dữ liệu. Doanh nghiệp cần xác định các biện pháp bảo mật để bảo vệ dữ liệu người dùng, thông tin thanh toán, và thông tin quan trọng khác. Đảm bảo rằng dữ liệu được mã hóa và truyền tải an toàn qua kết nối SSL. Áp dụng các biện pháp bảo vệ dữ liệu như kiểm soát truy cập, xác thực người dùng, mã hóa dữ liệu và kiểm tra tính toàn vẹn dữ liệu.

Tùy theo mô hình vận hành của sàn mà việc thiết kế hệ thống và cơ sở dữ liệu sẽ cần được tùy chỉnh cho phù hợp và hiệu quả.

Phát triển hệ thống chức năng

Sau khi đã hoàn tất các hệ thống chức năng căn bản, doanh nghiệp nên tiếp tục phát triển các chức năng đặc thù cho mô hình sàn thương mại điện tử như:

Cổng điều hành: Quản trị toàn diện thông tin trên sàn như quản lý người bán, phân loại sản phẩm, phân khúc khách hàng, quản lý chuỗi cung ứng, kiểm soát nội dung quảng cáo, v.v.

• Nhóm Người dùng và Cấp độ quản trị: Chia người dùng trên sàn thành các nhóm khác nhau. Nhóm người dùng cho phép cấp các quyền khác nhau cho những người dùng khác nhau.
• Quản lý chuỗi cung ứng: Quản lý kho bãi, hàng tồn kho và hỗ trợ người bán thực hiện vận chuyển đơn hàng bằng cách định tuyến các đơn hàng, v.v. 
• Công cụ Marketing: Bao gồm một loạt các công cụ hỗ trợ doanh nghiệp triển khai chiến lược chiêu thị như quảng cáo tìm kiếm, livestream, gamification, v.v.
• Cá nhân hóa trải nghiệm người dùng: Khả năng hiển thị sản phẩm được cá nhân hóa như sản phẩm yêu thích, sản phẩm tương tự, sản phẩm đã từng mua, đàm phán đơn hàng với người bán, v.v.
• Phân tích và báo cáo: Phân tích và đo lường hiệu suất hoạt động của hệ thống website thương mại điện tử, từ đó đưa ra chiến lược kinh doanh tiếp theo.
• Tích hợp các hệ thống khác.

Cổng thông tin người bán: Người bán tự quản lý sự hiện diện của họ trên thị trường bao gồm danh sách sản phẩm, đơn đặt hàng và hoạt động, v.v.

• Quản lý danh mục và sản phẩm: Thêm, sửa, xóa danh mục sản phẩm và sản phẩm trong danh mục; Quản lý thuộc tính và biến thể sản phẩm (màu sắc, kích thước, v.v.); Quản lý số lượng hàng tồn kho.
• Quản lý nội dung: Xây dựng và tối ưu nội dung từ văn bản, hình ảnh, video, banner, widget, template đến nội dung về thương hiệu, thông điệp, v.v.
• Quản lý đơn hàng: Xem danh sách đơn hàng và trạng thái của chúng. Theo dõi vận đơn và giao hàng. Cập nhật trạng thái đơn hàng (đang xử lý, đã giao hàng, đã hủy, v.v.). 
• Quảng cáo và khuyến mãi: Hiển thị các quảng cáo, banner, khuyến mãi trên trang web; Quản lý mã giảm giá, chương trình khuyến mãi, v.v.
• Tích hợp thanh toán và xử lý giao dịch: Tích hợp cổng thanh toán để xử lý thanh toán trực tuyến; xác nhận và theo dõi các giao dịch thanh toán. 

Cổng thông tin khách hàng: Cho phép người dùng thao tác và quản lý các thông tin cơ bản như số điện thoại, email, địa chỉ giao hàng, điều chỉnh các tùy chọn thanh toán, yêu cầu báo giá, quản lý danh sách mua sắm, kiểm tra trạng thái đơn hàng, v.v.

• Đăng ký và quản lý tài khoản: Đăng ký tài khoản người dùng mới (người mua và người bán), đăng nhập và quản lý thông tin cá nhân, địa chỉ giao hàng, phương thức thanh toán, v.v. 
• Tìm kiếm và xem sản phẩm: Tìm kiếm sản phẩm theo từ khóa, danh mục, thương hiệu, v.v. Xem thông tin chi tiết của sản phẩm, bao gồm hình ảnh, mô tả, giá cả, đánh giá, v.v. 
• Giỏ hàng và thanh toán: Thêm sản phẩm vào giỏ hàng; chỉnh sửa số lượng sản phẩm, xóa sản phẩm khỏi giỏ hàng, tính toán và hiển thị tổng số tiền trong giỏ hàng; chọn phương thức thanh toán; nhập thông tin thanh toán và địa chỉ giao hàng; xác nhận và đặt hàng. 
• Đánh giá và nhận xét: Đánh giá và viết nhận xét về sản phẩm; xem đánh giá và nhận xét của người dùng khác. 
• Hỗ trợ khách hàng: Cung cấp kênh liên hệ để khách hàng có thể gửi câu hỏi, yêu cầu hỗ trợ; hỗ trợ trực tuyến qua chat trực tiếp, email, điện thoại, v.v.

Kiểm thử chất lượng hệ thống sàn thương mại điện tử

Dù là xây dựng đội ngũ nội bộ hay thuê ngoài các đơn vị phát triển thì quá trình kiểm thử chất lượng dự án là vô cùng quan trọng. Đây là giai đoạn giúp doanh nghiệp xác nhận rằng hệ thống đã hoạt động như mong đợi và đáp ứng tất cả các yêu cầu đề ra từ ban đầu.

Bước 1. Xác định mục tiêu kiểm thử: Xác định mục tiêu và phạm vi của quá trình kiểm thử. Đặt ra các tiêu chí và yêu cầu cụ thể mà doanh nghiệp muốn kiểm tra để đảm bảo rằng sàn hoạt động một cách chính xác và đáp ứng các yêu cầu đã đề ra.

Bước 2. Lập kế hoạch kiểm thử: Xác định kế hoạch kiểm thử chi tiết, bao gồm các trường hợp kiểm thử, kịch bản và dữ liệu. Xác định nguồn tài nguyên, thời gian và phạm vi của các bước kiểm thử.

Bước 3. Kiểm thử chức năng: Kiểm tra tất cả chức năng của trang web nhằm xác minh rằng mọi chức năng phát triển đang hoạt động đúng như mong đợi. Nếu trang web của doanh nghiệp hỗ trợ nhiều ngôn ngữ và khu vực, thì doanh nghiệp cũng nên kiểm tra tính tương thích và hiển thị của từng từng tính năng theo từng khu vực địa lý.

Bước 4. Kiểm thử giao diện người dùng (UI): Đảm bảo giao diện website được thiết kế đẹp, dễ sử dụng, việc hiển thị thông tin, các nút và liên kết, trải nghiệm người dùng trên các thiết bị di động và máy tính bảng.

Bước 5. Kiểm thử tương thích trình duyệt: Kiểm tra trang web trên các trình duyệt phổ biến như Google Chrome, Mozilla Firefox, Safari và Microsoft Edge để đảm bảo tính tương thích và hiển thị đúng trên mọi nền tảng.

Bước 6. Kiểm thử hiệu năng: Kiểm tra hiệu năng của trang web, bao gồm tốc độ tải trang, khả năng xử lý đồng thời và khả năng mở rộng. Đảm bảo rằng trang web hoạt động một cách mượt mà và đáp ứng được lưu lượng truy cập dự kiến.

Bước 7. Kiểm thử bảo mật: Kiểm tra tính bảo mật của sàn bằng cách kiểm tra khả năng xâm nhập, bảo mật dữ liệu và xác thực người dùng. Kiểm tra các phương thức bảo mật như SSL, mã hóa dữ liệu và chứng chỉ bảo mật.

Bước 8. Xử lý lỗi: Ghi lại và theo dõi các lỗi và vấn đề xuất hiện trong quá trình kiểm thử. Xác định nguyên nhân, sửa lỗi và kiểm tra lại cho đến khi quá trình kiểm tra được thông qua, toàn bộ hệ thống đã sẵn sàng để có thể golive và đi vào hoạt động.

Chính thức vận hành hệ thống thương mại điện tử

Go-live là giai đoạn cuối cùng trong quá trình xây dựng website sàn thương mại điện tử, khi đó trang web được chính thức đưa vào hoạt động thực tế. 

Để đảm bảo quá trình go-live diễn ra thành công thì doanh nghiệp nên chuẩn bị danh sách gọi là Go-live checklist. Đây là danh sách những việc đội ngũ triển khai cần làm để chuẩn bị go-live hệ thống. Danh sách này sẽ bao gồm các đầu mục công việc, người chịu trách nhiệm, trạng thái, ảnh hưởng như thế nào đến hệ thống.

Trước khi Golive

• Chuẩn bị môi trường Production và trỏ tên miền
• Đảm bảo toàn bộ mã nguồn hệ thống chuẩn bị golive là phiên bản cuối cùng của quá trình kiểm thử chất lượng.
• Chuyển đổi dữ liệu: Thực hiện quá trình chuyển đổi dữ liệu từ hệ thống cũ sang hệ thống mới theo phương pháp đã xác định. Sau đó kiểm tra lại dữ liệu sau khi chuyển đổi để đảm bảo tính toàn vẹn và tính chính xác của dữ liệu trong hệ thống mới
• Cập nhật nội dung: kiểm tra lại nội dung trên website, bao gồm văn bản, hình ảnh, video và các tài liệu khác. Đảm bảo rằng nội dung được hiển thị chính xác và không có lỗi chính tả hoặc định dạng.
• Sao lưu toàn bộ dữ liệu trên website để đảm bảo an toàn và khả năng phục hồi dữ liệu khi cần thiết. 
• Xác định và chuẩn bị các tài liệu hướng dẫn và hỗ trợ cho khách hàng

Golive 

• Triển khai quy trình chuyển đổi từ môi trường phát triển sang môi trường sản phẩm thực tế
• Theo dõi lưu lượng truy cập và hoạt động website ngay sau khi go-live
• Đảm bảo tính ổn định và hiệu suất của hệ thống trong suốt quá trình go-live

Sau khi Golive

• Theo dõi và phản hồi phản hồi từ người dùng
• Xử lý các lỗi và vấn đề xuất hiện sau quá trình go-live
• Đảm bảo tính ổn định và hiệu suất của hệ thống trong thời gian dài sau go-live
• Đảm bảo tính tương thích của các tích hợp với hệ thống bên ngoài
• Đào tạo nhân viên và người quản lý để sử dụng hiệu quả và duy trì hệ thống

Liên tục cập nhật và phát triển tính năng website

Việc liên tục cập nhật hệ thống sẽ giúp cho doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu thay đổi liên tục của người dùng, cải thiện trải nghiệm người dùng, theo kịp xu hướng công nghệ mới, tăng cường tính cạnh tranh, v.v. Ngoài ra, liên tục sửa lỗi và cập nhật các bản vá bảo mật sẽ tăng cường uy tín của thương hiệu, bảo vệ người dùng trước các đợt tấn công trên Internet, v.v.

Bên cạnh đó, việc phát triển các tính năng mới sẽ giúp doanh nghiệp nắm bắt các cơ hội trên thị trường và mở rộng quy mô kinh doanh một cách chuyên nghiệp hơn. Chẳng hạn như sau một thời gian vận hành và nắm trong tay một lượng khách hàng nhất định thì doanh nghiệp có thể triển khai các tính năng cho khách hàng thân thiết.

Để kinh doanh sàn thương mại điện tử thành công thì cần có rất nhiều yếu tố như mô hình vận hành, tiềm lực tài chính, xây dựng đối tác chiến lược với nhiều nhãn hàng khác nhau. Nhưng có một hệ thống sàn thương mại điện tử hoạt động mượt mà và hiệu suất cũng sẽ đóng góp một phần rất lớn nên thành công đó.

Tuy nhiên hành trình xây dựng website cho sàn thương mại điện tử lại không hề dễ dàng. Hành trình này đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư rất nhiều thời gian, ngân sách để nghiên cứu và triển khai sao cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển.

Hiểu được các khó khăn và thử thách của các doanh nghiệp sẽ gặp khi xây dựng website cho mô hình sàn thương mại điện tử, liên hệ hoặc gọi trực tiếp vào hotline của SECOMM  (02871089908) để được tư vấn miễn phí!